آشنایی با اجزا و اصطلاحات جرثقیل

جرثقیل‌ها ابزارهای حیاتی در صنعت و ساخت و ساز هستند که برای جابجایی بارهای سنگین به کار می‌روند. اجزا اصلی جرثقیل شامل بوم، کابین، قلاب، وینچ و پایه‌ها می‌باشند. بوم قسمت اصلی جرثقیل است که بار را حمل می‌کند و قابلیتی برای تنظیم طول دارد. قلاب برای نگهداری بار استفاده می‌شود و وینچ مکانیزمی است که برای بلند کردن و پایین آوردن بار به کار می‌رود. آشنایی با این اجزا و اصطلاحات مرتبط با آنها، به ایمنی و کارایی بیشتر در کار با جرثقیل کمک می‌کند.

اصطلاحات جرثقیل

اجزا و اصطلاحات جرثقیل چیست

اصطلاحات جرثقیل شامل لغات و عبارات تخصصی هستند و دانستن این اصطلاحات برای افرادی که در زمینه مهندسی، ساخت و ساز و حمل‌ونقل مشغول به کار هستند، بسیار ضروری است. یکی از اصطلاحات مهم در این زمینه، بوم است که به بخش بلند و متحرک جرثقیل اشاره دارد. بوم می‌تواند به صورت تلسکوپی یا ثابت باشد. قلاب نیز یکی دیگر از اصطلاحات کلیدی است که برای بلند کردن و جابجایی بارها استفاده می‌شود. در کنار این‌ها، وینچ به دستگاهی گفته می‌شود که برای کشیدن و بلند کردن بارها به کار می‌رود و معمولا با استفاده از کابل یا زنجیر عمل می‌کند. رادیوس نیز به فاصله بین مرکز جرثقیل و باری که بلند می‌شود، اشاره دارد.

همچنین ظرفیت بلند کردن به حداکثر وزنی که یک جرثقیل می‌تواند بلند کند، اطلاق می‌شود. زاویه بوم نیز به میزان انحراف بوم از حالت عمودی اشاره دارد و می‌تواند تاثیر زیادی بر عمل‌کرد جرثقیل داشته باشد. آشنایی با این اصطلاحات نه تنها به بهبود عمل‌کرد و ایمنی در کار با جرثقیل‌ها کمک می‌کند، بلکه موجب افزایش بهره‌وری و کاهش خطرات نیز می‌شود.

انواع جرثقیل چیست؟

کاربرد اجزا و اصطلاحات جرثقیل

جرثقیل‌ها ابزارهای حیاتی در صنایع مختلف هستند که برای جابجایی و بلند کردن بارهای سنگین استفاده می‌شوند. انواع مختلفی از جرثقیل‌ها وجود دارد که هر کدام برای کاربردهای خاصی طراحی شده‌اند.

• جرثقیل‌های برجی:

  این نوع جرثقیل‌ها بیشتر در ساخت و ساز ساختمان‌های بلند استفاده می‌شوند. آن‌ها ارتفاع زیادی دارند و قادر به جابجایی بارها در فواصل طولانی به بالا و پایین هستند.

• جرثقیل‌های موبایل:

  جرثقیل‌های موبایلی قابلیت حرکت دارند و می‌توانند به راحتی در محل‌های مختلف جابجا شوند. آن‌ها برای پروژه‌های کوتاه مدت و مکان‌های مختلف بسیار مناسب هستند.

• جرثقیل‌های دریایی:

  این نوع جرثقیل‌ها به‌طور خاص برای استفاده در کشتی‌ها و بنادر طراحی شده‌اند و برای جابجایی بارهای سنگین دریایی به کار می‌روند.

• جرثقیل‌های دروازه‌ای:

  جرثقیل‌های دروازه‌ای برای جابجایی بارهای سنگین در انبارها و کارخانجات استفاده می‌شوند. آن‌ها بر روی ریل‌هایی حرکت می‌کنند و می‌توانند بارها را به صورت دقیق و کارآمد جابجا کنند.

• جرثقیل‌های سقفی:

  این نوع جرثقیل‌ها در داخل ساختمان‌ها نصب می‌شوند و برای جابجایی بارهای سنگین در فضاهای محدود مانند کارگاه‌ها و کارخانه‌ها استفاده می‌شوند.

آشنایی با اصطلاحات جرثقیل

مزایا اجزا و اصطلاحات جرثقیل

برای درک بهتر عمل‌کرد و استفاده از این ماشین‌های عظیم، آشنایی با اصطلاحات خاص آن‌ها ضروری است. با آشنایی با این اصطلاحات، می‌توانید بهتر درک کنید که چگونه جرثقیل‌ها در پروژه‌های مختلف به کار گرفته می‌شوند و نقش حیاتی آن‌ها در صنعت و ساخت و ساز را بشناسید. این دانش به شما کمک می‌کند تا در صورت نیاز به استفاده از جرثقیل، بهترین تصمیم‌ها را بگیرید. بر همین اساس در ادامه به بررسی هر کدام از اصلاحات این دستگاه خواهیم پرداخت.

• وینچ:

  وینچ یک ابزار مکانیکی است که برای کشیدن یا بلند کردن بارها استفاده می‌شود. این دستگاه شامل یک درام و کابل است که با چرخاندن درام، کابل جمع یا باز می‌شود. وینچ‌ها به صورت مختلفی مانند الکتریکی، هیدرولیکی و دستی وجود دارند.

• بوم (Boom):

  بوم یک ساختار بلند و مستحکم است که برای افزایش شعاع کاری وینچ یا جرثقیل استفاده می‌شود. بوم‌ها در انواع مختلفی مانند بوم مشبک و بوم هیدرولیک موجودند.

• بوم مشبک (Lattice Boom)

  : بوم مشبک از تعدادی المان‌های فلزی تشکیل‌شده‌که به صورت شبکه‌ای به هم متصل شده‌اند. همچنین به دلیل وزن کم و استحکام بالا، در کاربردهای سنگین مانند جرثقیل‌های بزرگ استفاده می‌شود.

• بوم هیدرولیک (Hydraulic Boom):

  بوم هیدرولیک از جک‌های هیدرولیکی برای تغییر طول و زاویه بوم استفاده می‌کند. بوم‌ها انعطاف‌پذیری بالایی دارند و برای کاربردهای متنوعی مناسب هستند.

• قرقره (Pulley):

  قرقره یک وسیله مکانیکی است که شامل یک چرخ و شیار است که کابل یا طناب از آن عبور می‌کند. با استفاده از قرقره، می‌توان نیروهای بزرگ را با اعمال نیروی کوچک‌تری جابجا کرد. این وسیله در سیستم‌های وینچ و بوم بسیار کاربرد دارد.

• کلاف (Sheave):

  کلاف یا شیو، یک چرخ است که سیم بکسل از روی آن عبور می‌کند. همچنین به کاهش اصطکاک و افزایش عمر سیم بکسل کمک می‌کند. کلاف‌ها معمولا از مواد مقاوم مانند فولاد ساخته می‌شوند تا بتوانند تنش‌های بالا را تحمل کنند.

• سیم بکسل (Cable):

  سیم بکسل یک کابل فلزی است که برای بلند کردن و جابجایی بارها استفاده می‌شود. این کابل‌ها که جزو قطعات جرثقیل سقفی نیز می‌باشند. از چندین رشته سیم فلزی به هم پیچیده تشکیل شده‌اند که مقاومت و انعطاف‌پذیری بالایی دارند. نگهداری و بازرسی منظم سیم بکسل برای جلوگیری از حوادث ضروری است.

• 

  ویژگی های اجزا و اصطلاحات جرثقیل

• قلاب (Hook):

  قلاب یکی از اجزای مهم جرثقیل است که برای اتصال بار به سیم بکسل استفاده می‌شود. همچنین باید بسیار مقاوم باشد تا بتواند وزن‌های سنگین را تحمل کند. قلاب‌ها معمولا دارای مکانیزم قفل هستند تا از افتادن بار جلوگیری کنند.

• ترمز (Brake):

  ترمزها نقش حیاتی در کنترل حرکت جرثقیل دارند. این سیستم‌ها برای توقف یا کاهش سرعت بار در حین جابجایی مورد استفاده قرار می‌گیرند. ترمزهای جرثقیل معمولا از نوع مکانیکی یا هیدرولیکی هستند و باید به‌طور منظم بازرسی و نگهداری شوند.

• موتور (Motor):

  موتور جرثقیل نیروی لازم برای جابجایی بارها را فراهم می‌کند. این موتورها می‌توانند از نوع الکتریکی، دیزلی یا هیدرولیکی باشند و باید دارای قدرت و کارایی بالا باشند. عمل‌کرد صحیح موتور برای اطمینان از بهره‌وری و ایمنی جرثقیل بسیار مهم است.

• گیربکس (Transmission):

  گیربکس در جرثقیل نقش بسیار مهمی دارد. وظیفه اصلی آن انتقال نیرو از موتور به بخش‌های مختلف جرثقیل است. گیربکس‌ها بسته به نوع جرثقیل و کاربرد آن‌ها، می‌توانند انواع مختلفی داشته باشند.

• بار اسمی (Rated load):

  بار اسمی به حداکثر وزنی اطلاق می‌شود که جرثقیل قادر به برداشتن و حمل آن است. این مقدار بر اساس توان ساختاری و مکانیکی جرثقیل تعیین می‌شود و نباید از این مقدار تجاوز کرد.

• شعاع کار (Working radius):

  شعاع کار به فاصله افقی بین مرکز چرخش جرثقیل و نقطه‌ای که بار برداشته می‌شود، گفته می‌شود. شعاع بر اساس نوع و مدل جرثقیل متفاوت است و نقش مهمی در تعیین محدوده کاری جرثقیل دارد.

• ارتفاع باربرداری (Lifting height):

  ارتفاع باربرداری به حداکثر ارتفاعی اطلاق می‌شود که جرثقیل قادر به بلند کردن بار است. ارتفاع بستگی به طراحی و ساختار جرثقیل دارد و باید با توجه به نیازهای کاری انتخاب شود.

• 

  کاربرد اجزا و اصطلاحات جرثقیل

• جرثقیل دروازه‌ای (Gantry crane):

• جرثقیل دروازه‌ای نوع خاصی از جرثقیل است که برای حمل‌ونقل بارهای سنگین در محیط‌های باز و بسته استفاده می‌شود. این نوع جرثقیل معمولا دارای دو ستون عمودی و یک تیر افقی است که بر روی ریلی حرکت می‌کند.

• ظرفیت بار برداری (Lifting capacity):

• در صنعت ساخت و ساز و حمل و نقل، جرثقیل‌ها ابزارهای حیاتی برای جابجایی بارهای سنگین هستند. یکی از مهمترین عواملی که در کار با جرثقیل‌ها باید مد نظر قرار گیرد، ظرفیت بار برداری آنهاست. ظرفیت بار برداری به حداکثر وزنی اشاره دارد که یک جرثقیل می‌تواند بدون خطر جابجا کند.

• جرثقیل متحرک (Mobile crane):

• جرثقیل متحرک یا موبایل کرین، نوعی جرثقیل است که قابلیت حرکت دارد و می‌تواند به راحتی به محل‌های مختلف حمل‌ونقل شود. این جرثقیل‌ها معمولا روی یک کامیون نصب می‌شوند و مناسب برای پروژه‌های موقت و جابجایی بار در مکان‌های مختلف هستند. ظرفیت بار برداری جرثقیل‌های متحرک بسته به مدل و طراحی می‌تواند متفاوت باشد.

• جرثقیل برجی (Tower crane):

• جرثقیل برجی یا تاور کرین، یکی از پرکاربردترین نوع جرثقیل‌ها در پروژه‌های ساختمانی بلند مرتبه است. این جرثقیل‌ها به صورت ثابت نصب می‌شوند و دارای بازوی بلندی هستند که امکان جابجایی بار در ارتفاعات بالا را فراهم می‌کند. ظرفیت بار برداری جرثقیل‌های برجی معمولا بسیار بالاست و برای پروژه‌های سنگین و پیچیده مناسب هستند.

• جرثقیل ثابت (Stationary crane):

• جرثقیل ثابت یا استیشنری کرین، نوعی جرثقیل است که به صورت دائم در یک مکان نصب می‌شود. این جرثقیل‌ها برای کاربردهای خاصی مانند بنادر، کارخانه‌ها و محل‌های ساخت و ساز بزرگ استفاده می‌شوند. ظرفیت بار برداری آن‌ها نیز بسته به نیاز و طراحی می‌تواند بسیار متفاوت باشد. همچنین این دستگاه از ریموت جرثقیل سقفی نیز پشتیبانی می‌کند.

• بار ناخالص (Gross load):

• بار ناخالص به وزن کلی بار به همراه تمامی تجهیزات و ابزارهای مورد نیاز برای جابجایی آن اشاره دارد. در هنگام محاسبه ظرفیت بار برداری یک جرثقیل، باید بار ناخالص را نیز مد نظر قرار داد تا از ایمنی و کارآمدی عملیات جابجایی اطمینان حاصل شود.

• بار واقعی یا ظرفیت خالص (Payload):

• این جزئ به حداکثر وزنی که جرثقیل می‌تواند بلند کند اشاره دارد. بار واقعی یا ظرفیت خالص یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های جرثقیل است که باید با دقت محاسبه شود تا از ایمنی عملیات اطمینان حاصل شود.

• 

  تنوع اجزا و اصطلاحات جرثقیل

• محور دوران (Axis of Rotation):

• محور دوران نقطه‌ای است که جرثقیل حول آن می‌چرخد. این محور به جرثقیل امکان می‌دهد تا بار را در زاویه‌های مختلف جابجا کند و انعطاف‌پذیری بیشتری در عملیات فراهم می‌کند.

• زاویه باربرداری (Angle of Lift):

• زاویه باربرداری به زاویه‌ای که جرثقیل می‌تواند بار را از زمین بلند کند و به ارتفاع دلخواه برساند اشاره دارد. زاویه نقش مهمی در تعیین کارایی و قابلیت‌های جرثقیل دارد.

• طول جیب (Jib Length):

• طول جیب به فاصله افقی بین محور دوران و نقطه‌ای که بار در آن قرار دارد اشاره دارد. این طول تاثیر زیادی بر شعاع عملیاتی جرثقیل دارد و باید به دقت محاسبه شود تا از پایداری و ایمنی جرثقیل اطمینان حاصل شود.

• شعاع نهایی (Maximum Radius):

• شعاع نهایی به حداکثر فاصله افقی که جرثقیل می‌تواند بار را جابجا کند اشاره دارد. شعاع نشان‌دهنده محدوده عمل‌کرد جرثقیل است و به برنامه‌ریزی دقیق عملیات کمک می‌کند.

• ارتفاع نهایی (Maximum height):

• ارتفاع نهایی جرثقیل، بیش‌ترین ارتفاعی است که جرثقیل می‌تواند به آن برسد. این ویژگی برای بلند کردن بارهای سنگین به ارتفاع‌های بالا بسیار اهمیت دارد و در کاربردهای مختلف نیاز به ارتفاع‌های متفاوتی وجود دارد.

• سرعت هوک (Hook speed):

• سرعت هوک اشاره به سرعت حرکت هوک در جرثقیل دارد. این سرعت معمولا بر حسب متر بر دقیقه اندازه‌گیری می‌شود و تاثیر مستقیمی بر کارایی و زمان‌بری عملیات بلند کردن و جابجایی بارها دارد.

• سرعت سوئینگ (Swing speed):

• سرعت سوئینگ، سرعت چرخش یا حرکت دورانی جرثقیل است. این سرعت نیز بر حسب درجه بر ثانیه اندازه‌گیری می‌شود و اهمیت زیادی در کنترل دقیق موقعیت بار و جلوگیری از نوسانات ناخواسته دارد.

• بار اسمی نهایی (Total rated load):

• بار اسمی نهایی، حداکثر باری است که جرثقیل می‌تواند به‌طور ایمن بلند کند. این ویژگی برای تضمین ایمنی و جلوگیری از آسیب به تجهیزات و بارها بسیار حیاتی است.

• زاویه آفست جیب (Jib offset angle):

• زاویه آفست جیب، زاویه‌ای است که جیب جرثقیل نسبت به محور اصلی خود دارد. این ویژگی در تعیین محدوده و دسترسی جرثقیل به نقاط مختلف بسیار موثر است.

• مرکز ثقل (Center of Gravity):

• مرکز ثقل جرثقیل نقطه‌ای است که وزن کلی جرثقیل در آن متمرکز می‌شود. شناخت و مدیریت درست مرکز ثقل برای جلوگیری از واژگونی جرثقیل بسیار حیاتی است.

• 

  کلیت اجزا و اصطلاحات جرثقیل

• سرعت باز شدن بوم (Boom Extension Speed):

• سرعت باز شدن بوم جرثقیل نشان‌دهنده سرعتی است که بوم می‌تواند به طول کامل خود باز شود. این ویژگی برای انجام عملیات با کارایی بالا و کاهش زمان مورد نیاز برای تنظیم جرثقیل بسیار مهم است.

• بیش‌ترین عکس‌العمل جک در عملیات (Maximum Jack Reaction in Operation):

• این ویژگی نشان‌دهنده بیش‌ترین نیرویی است که جک‌های جرثقیل در هنگام عملیات می‌توانند تحمل کنند. این پارامتر برای ایمنی عملیات و جلوگیری از خسارت به جرثقیل بسیار مهم است.

• اتاق راننده:

• اتاق راننده محلی است که اپراتور جرثقیل در آن قرار می‌گیرد و کنترل جرثقیل را بر عهده دارد. این اتاق باید دارای دید مناسب، ارگونومی خوب و امکانات ایمنی باشد.

• چرخ دستی:

• چرخ دستی یا واگن قسمتی از جرثقیل است که برای جابجایی بار در طول مسیرهای افقی استفاده می‌شود. این چرخ‌ها باید قادر به تحمل وزن زیاد و حرکت روان باشند.

• پل:

• پل بخش اصلی جرثقیل است که بوم و دیگر اجزا به آن متصل می‌شوند. پل باید دارای استحکام و پایداری بالا باشد تا بتواند وزن بار و اجزای جرثقیل را به خوبی تحمل کند.

سخن پایانی

در این مقاله از پویا تجهیز به بررسی اجزا و اصطلاحات جرثقیل پرداختیم. همچنین در این مقاله به انواع جرثقیل نیز پرداخته شد. شما می‌توانید بهترین قطعات جرثقیل را با بهترین کیفیت از شرکت پویا تجهیز خریداری فرمایید. شایان ذکر است، شما برای دریافت قیمت ریموت کنترل جرثقیل سقفی نیز می‌توانید با مشاوران این مجموعه ارتباط حاصل فرمایید.

پویا تجهیز

سوالات متداول

• جرثقیل شامل چه اجزایی است؟

جرثقیل از اجزای مختلفی مانند بوم، کابل، قلاب، قرقره، موتور و سیستم کنترل تشکیل‌شده‌است. بوم به عنوان بازوی اصلی عمل می‌کند و قلاب برای بلند کردن بار استفاده می‌شود.

• معنی اصطلاحات بوم، کابل و قلاب در جرثقیل چیست؟

بوم به بخش اصلی و بلند جرثقیل اطلاق می‌شود که بار را بلند می‌کند. کابل به سیم‌های فلزی گفته می‌شود که برای حمل‌ونقل بار استفاده می‌شوند و قلاب نیز ابزاری است که بار را به آن متصل می‌کنند.

• سیستم کنترل جرثقیل چگونه عمل می‌کند؟

سیستم کنترل جرثقیل شامل دستگاه‌ها و مدارهای الکترونیکی است که به اپراتور اجازه می‌دهد حرکت و عمل‌کرد جرثقیل را به دقت کنترل کند. این سیستم‌ها می‌توانند به صورت دستی یا خودکار باشند.