برق صنعتی و تجهیزات مربوط به آن
معرفی برق صنعتی
ممکن است که در میان اصطلاحات متداول صنعتی به عبارتی مانند برق صنعتی برخورد کنیم و این سوال برای ما مطرح شود که برق صنعتی چیست؟ در جواب باید گفت که این عبارت، از دو واژه ساخته شده است و شامل رشتههای دانشگاهی و صنعتی مربوط به برق میشود. مهمترین الزامات و تکنولوژیهای پیشرفته این رشته، در قالب تئوریهای برق صنعتی تعریف میشوند. مباحث بنیادی متعددی مانند جریان، مقاومت، قدرت، شمای فنی، نقشهها و به دنبال آن قوانین فیزیک (مانند اهم و ولتاژ)، از جمله مبانی مهمی هستند که در برق صنعتی بهکار میروند.
در یک تعریف کاملتر میتوان گفت که برق صنعتی در بررسی همه جانبه از موضوعات اساسی مانند کنترل موتور، ماشینهای چرخشی، plcها، ترانسفورماتورها و درایوهای الکترونیکی نقش دارد و دادههای علمی و عملی درباره برنامههای مهم دنیای برق صنعتی (مانند تعمیر، نگهداری، نصب و عیبیابی) را تفسیر میکند. قطعاتی که در برق صنعتی قابل مشاهده هستند، مواردی همچون پنوماتیکها، ابزار دقیق، اتوماسیون صنعتی و هیدرولیکها خواهند بود.
کاربرد فراگیر برق صنعتی
در نگاه اول ممکن است قطعات صنعتی یا لوازمخانگی، وسایل سادهای به نظر برسند؛ اما باید دانست که کاربرد آنها در زمینههای صنعتی میتواند بسیار مهم باشد. برای مثال کاربرد دماسنج خانگی خود را در نظر بگیرید. برای سنجش دمای اتاق خواب یا هر بخش از خانه خود میتوانید از این وسیله استفاده نمایید. چنانچه بخواهید دمای محل کار خود را اندازهگیری کنید، میتوانید همین دماسنج را به کار ببرید؛ اما به این فکر کنید که برای سنجش دمای کوره مواد مذاب در کارخانه فولاد نیز میتوانید از همین ابزار استفاده کنید یا خیر. پاسخ واضح است، البته که امکان چنین کاری وجود ندارد؛ در این صورت لازم است از یک دماسنج ترموکوپل استفاده کنید تا بتوانید به هدف خود برسید.
بیشترین مصارف برق صنعتی در حوزههایی است که قصد دارند انرژی پاک را جایگزین پتانسیل فسیلی مانند گاز یا ذغالسنگ کنند. بعد از کشف الکتریستیه در قرن هجدهم میلادی، انقلاب صنعتی به آن وابسته شد و امروز، دنیای بدون برق قابل تصور نیست. ابزارهای متعددی تولید شدند تا استفاده از این پتانسیل حیاتی، راحتتر و گستردهتر شود. رشد اقتصاد جهانی نیز به همراه پیشرفت فناوریهای روز، سبب شدند تا تقاضا برای تولید برق افزایش یابد. با وجود چنین مقدمهای به جرئت میتوان گفت که هرگونه رشد و توسعه در حوزههای مختلف بهصورت مستقیم و غیرمستقیم با برق صنعتی در ارتباط است.
تجهیزات برق صنعتی
در بخش قبلی کاربرد برق صنعتی را برای حوزههای مختلف توضیح دادیم و خاطرنشان کردیم که هرگونه رشد و توسعه فناوریهای کنونی، به برق صنعتی وابسته است. در ادامه به بررسی تجهیزات برق صنعتی میپردازیم تا بدانیم نفوذ این پتانسیل جدید تا چه محدودهای است.
ابزار صنعتی مانند ترموکوپل، ابزار دقیق، صنایع پنوماتیک و هیدرولیک، کنترل و اتوماسیون صنعتی همه از حوزههایی هستند که به نحوی با برق صنعتی در ارتباطند. این طبقهبندی به لحاظ صنایع وابسته و کاربریها بسیار به هم نزدیک هستند، تاحدی که نمیتوان میان آنها تفاوت قائل شد؛ اما آنچه که اهمیت دارد این است که بدون تفکیک این طبقهها از یکدیگر نمیتوان درباره کاربردهای آنها توضیحاتی ارائه کرد.
برای مثال در حوزه کارخانههای تولیدی، انواع ترانسمیترها، مبدل و سنسورها را در نظر بگیرید. در وهله اول به این نتیجه میرسید که برخی در طبقه ابزار دقیقها هستند و برخی دیگر در دسته اتوماسیون صنعتی قرار میگیرند. کسانی که به مطالعه یا فعالیت در این زمینهها علاقه دارند ممکن است این سوال را بپرسند که چگونه میتوان آموزش یافتن در این حوزهها را آغاز نمود؟ در پاسخ به این افراد باید گفت که ابتدا باید زمینه موردعلاقه خود را در برق صنعتی، مشخص کنند؛ چرا که هریک از این حوزههای صنعتی زیرمجموعهها و قطعات خاص خود را دارند و بررسی آنها زمان زیادی نیاز دارد. در ادامه به بررسی یکی از ابزارهای برق صنعتی به نام سامانه کنترل صنعتی میپردازیم و در انتها یکی از زیرمجموعههای آن به نام ریموت کنترل را بررسی میکنیم.
سامانه کنترل صنعتی
مجموعهای از فرایندهای صنعتی باید از طریق سامانهای به نام ICS یا همان کنترل صنعتی، مدیریت شوند. برای انجام این ماموریت ابزارهای فراوانی وجود دارد که در قالب یک پنل کنترلی یا حلقه مدیریتی فعالیت میکنند و میتوانند برای فرایند تولید در کارخانه، برنامهریزی نمایند. این سامانههای مدیریتی و کنترلی میتوانند به وسیله چندین کنترلکننده ماژولار و سامانههای توزیعشده یا متقابل، به یکدیگر متصل شوند، بدون اینکه نیازی به اپراتور داشته باشند. زمانی که سنسورها در حلقه مدیریتی جای میگیرند، به سرعت دادههای خط تولید را دریافت کرده و آنها را موردبررسی قرار میدهند تا مقدار مطلوبی از دادهها را به سامانه تولید بازگردانند. دادههایی که به سیستم تولید بازمیگردند، درواقع همان دستورهای پنل مدیریت هستند که شامل نکاتی مانند عناصر کنترل، سنجش داده و نحوه تولید میشوند.
حلقههای کنترل پنل
حلقههای کنترل پنل، میتوانند ساده یا پیجیده باشند؛ سادهترین آنها کنترلکنندههای از هم گسسته هستند که هر یک از آنها تنها یک حلقه کنترلی دارد. سیستمهای مذکور را معمولا در قالب یک پنل به کار میبرند تا بتوان پارامترها، محاسبات و علائم دستگاه را بر روی صفحه نمایشگر مشاهده کرد. نمایش علائم میتواند توسط اپراتور و با تنظیمات دستی انجام شود، یا اینکه فرکانس آن به ریموتهای کنترلی ارسال شده و اطلاعات بارگذاری شوند. کنترلهای صنعتی معمولاً نیوماتیکی هستند که برخی از آنها همچنان در صنعت کاربرد دارند؛ برخی دیگر نیز الکترونیکی هستند که بهمرور در حوزههای صنعتی رایج میشوند.
نقش ریموت کنترل در برق و کنترل صنعتی
نقش برق صنعتی و تجهیزات مربوط به آن را در حوزههای مختلف بررسی کردیم و به سامانه کنترل صنعتی و ابزار آن رسیدیم تا درنهایت ریموت کنترلها را ارزیابی نماییم. ریموتهای کنترلی برای مدیریت جرثقیل، ماشینآلات صنعتی، بالابرها، اتوماسیون صنعتی و… بهکار میروند. این ابزار برای کنترل رباتهای مختلف نیز کاربرد دارد؛ البته در عین مفید بودن، میتواند خطرساز نیز باشد. کنترل از راه دور اتوماسیونهای صنعتی و ماشینهای سنگین همچون جرثقیلها، میتواند امنیت اپراتور را تامین کند؛ چرا که نیازی به نظارت مستقیم وی نیست.
هر اپراتور میتواند با ریموت کنترل خود، فرمانهای تعیینشده را به جرثقیل ارسال کند و آن را کنترل نماید. دستورهای تعیینشده باید با عملکرد رله کنترل تناسب داشته باشند تا اجازه اجراشدن به آنها داده شود. عملکرد بالای ایمنی در ریموت کنترل، سبب شده تا کاربرد شاسی جرثقیل یا لنت ترمز جرثقیل محدود شود. اکنون کابل آویزهای جرثقیلها مانند جرثقیل دروازهای، سقفی و جرثقیلهای برقی در کنترل آنها نقشی ندارند و ریموت کنترلهای دیجیتال یا آنالوگ جایگزین میشوند.
خرید ریموت کنترل از شرکت پویا تجهیز آراز
باتوجه به اینکه ریموت کنترلها نقش مهمی در مدیریت جرثقیلها ایفا میکنند، باید از منابع و برندهای معتبری مانند پویا تجهیز آراز تهیه شوند. ریموت کنترل تله و ریموت کنترل ساگا از جمله محصولات اتوماسیون صنعتی هستند که توسط پویا تجهیز عرضه میشوند. این شرکت همواره پاسخگوی مشتریان خود بوده و بهترین محصولات را به متقاضیان عرضه مینماید.