تاورکرین چیست؟ معرفی، کاربردها و انواع جرثقیل تاورکرین

تاور کرین‌ها ماشین‌آلات عظیم، با قابلیت بلند کردن و جابجایی بارهای سنگین در ارتفاعات زیاد، شاهکارهای مهندسی هستند که چهره شهرها را دگرگون می‌سازند. از آسمان‌خراش‌های سر به فلک کشیده تا پل‌های عظیم و سدهای غول‌پیکر، همه مدیون این بازوهای آهنین هستند. در این مقاله، اطلاعات کاملی درباره تاور کرین‌ها نوشته شده است. همچنین در ادامه، با قابلیت‌ها، انواع و کاربردهای متنوع این ابزارهای حیاتی صنعت ساخت و ساز آشنا می‌شویم.

تاور کرین چیست؟

تاور کرین (جرثقیل برجی) یکی از ماشین‌آلات ساختمانی که برای جابجایی و بلند کردن بارهای سنگین در پروژه‌های ساختمانی استفاده می‌شود. تاور کرین‌ها می‌توانند ثابت یا متحرک باشند و برخی انواع آن قابلیت بالا رفتن همزمان با پیشرفت ساخت سازه را دارند. این دستگاه از چند بخش تشکیل شده است:

• پایه که به زمین متصل می‌شود و ثبات دستگاه را تأمین می‌کند.
• دارای یک برج یا ستون عمودی که ارتفاع جرثقیل را تعیین می‌کند.
• بازوی افقی (جیب) که برای حرکت بار در فضای افقی استفاده می‌شود.
• کابین اپراتور که در بالای برج قرار دارد و محل کنترل دستگاه است.
• وزنه‌های تعادل که در پشت برج نصب می‌شوند تا تعادل دستگاه را حفظ کنند.

تاور کرین‌ها قابلیت چرخش 360 درجه را دارند و می‌توانند بارهایی تا وزن چند ده تن را جابجا کنند. آنها در ساخت آسمان‌خراش‌ها، پل‌ها، سدها، و سایر سازه‌های بزرگ نقش حیاتی دارند. این دستگاه‌ها نیاز به اپراتورهای ماهر و آموزش‌دیده دارند و نصب و راه‌اندازی آنها نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و رعایت اصول ایمنی است.

اگر در شهر های بزرگ زندگی کنید حتما تا به حال جرثقیل تاورکرین یا جرثقیل برجی را دیده اید. این جرثقیل ها همان وسیله ای هستند که در ساخت برج های چند طبقه از آنها استفاده می شود. در واقع بدون جرثقیل های تاورکرین امکان ساخت برج های بسیار بزرگی که در شهر های بزرگ می بینید وجود نداشت. بسیاری از مردم وقتی به بدنه باریک جرثقیل برجی نگاه می کنند باور نمی کنند که این جرثقیل بتواند وزن زیادی را تحمل کند. با این وجود، این جرثقیل ها توانایی های خیره کننده ای دارند که در مقاله امروز قصد داریم تا شما را با آنها بیشتر آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

معنی تاور کرین چیست؟

“Tower crane” به معنای جرثقیل برجی است. “Tower” به معنای برج و “crane” به معنای جرثقیل است. بنابراین معنای دقیق آن “جرثقیل برجی” یا “جرثقیل ساختمانی” است که برای ساخت برج‌ها و ساختمان‌های بلند به کار می‌رود. این دستگاه قادر است اجسام سنگین را تا ارتفاع معینی بالا برده و در شعاع مشخصی جابجا کند.

 معرفی جرثقیل تاورکرین

اولین جرثقیل تاورکرین یا همان جرثقیل برجی توسط شخصی به نام دریک با الهام گرفتن از چوبه های دار ساخته شد. اوایل قرن بیستم این جرثقیل ها از لحاظ طراحی دچار تغییرات اساسی شدند و این تغییرات تا سال 1949 ادامه داشت تا در نهایت جرثقیل های امروزی ساخته شدند. هانس لیبهر آلمانی این دستگاه را بعد از جنگ جهانی دوم برای کمک به بازسازی کلان شهر ها طراحی نمود. طرح لیبهر دارای یک برج چرخان و یک بازوی افقی بود و توانایی چرخش 360 درجه را داشت که باعث می شد تا کار ساخت و ساز بسیار ساده تر شود. امروزه جرثقیل های برجی بسیار قدرتمند تر، همه کاره تر و بهتر از همیشه در حال کمک به ساخت و ساز هستند.

جرثقیل برجی یا جرثقیل تاورکرین نوعی سازه هیدرولیکی است که از آن برای انتقال بار های بسیار سنگین در ارتفاعات پروژه های ساختمانی استفاده می شود. شکل جرثقیل تاور کرین به شکل حرف T یا L معکوس است. این جرثقیل دارای یک دکل ثابت و یک بازوی متحرک است که به بخش ثابت متصل شده است و توانایی چرخش 360 درجه دارد.

بدون جرثقیل های برجی صنعت ساختمان سازی چندین سال عقب می ماند و دیگر سازه هایی مانند آسمان خراش های باشکوه یا پل ها و راه آهن های مرتفع نیز قابلیت ساخت نداشتند. در واقع مهم نبود چه تعدادی نیروی انسانی در پروژه ها استفاده می شد چرا که کل نیروی انسانی فعال در یک پروژه ممکن است نتوانند یک ژنراتور برق را چندین پله بالا ببرند.

قابلیت ها و ویژگی های تاور کرین Tower crane

قابلیت‌ها و ویژگی‌های تاور کرین آن را به یکی از کارآمدترین و پرکاربردترین ماشین‌آلات در صنعت ساخت‌وساز تبدیل کرده است. تاور کرین‌ها با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته و طراحی هوشمندانه، قادرند عملیات‌های متنوعی را در ارتفاعات بالا و در شرایط مختلف انجام دهند. از جمله مهم‌ترین قابلیت‌های این دستگاه عبارتند از:

قدرت باربرداری

تاور کرین‌ها دارای قدرت باربرداری قابل توجهی هستند. این قابلیت توسط الکتروموتور، گیربکس و سیستم وینچ (درام) انجام می‌شود. سیم بکسل از وینچ تا ارتفاع مورد نیاز کشیده شده و به قلاب (هوک) متصل می‌شود. ظرفیت باربرداری بین 2 تا 240 تن متغیر است، اما اکثر تاور کرین‌ها در محدوده 8 تا 16 تن کار می‌کنند. سیستم‌های ایمنی مانند میکروسوئیچ‌ها از بلند کردن بارهای بیش از حد مجاز جلوگیری می‌کنند.

قدرت مانور گردشی

یکی از مهم‌ترین قابلیت‌های تاور کرین، توانایی چرخش 360 درجه است. این قابلیت به اپراتور اجازه می‌دهد تا بار را در تمام جهات حرکت دهد. سیستم گردش از یک یا دو الکتروموتور و گیربکس تشکیل شده است. میکروسوئیچ‌هایی برای کنترل حرکت گردشی و جلوگیری از چرخش‌های غیرضروری تعبیه شده‌اند. این قابلیت باعث می‌شود تاور کرین بتواند بار را به هر نقطه‌ای در محدوده کاری خود منتقل کند.

قدرت مانور به سمت جلو و عقب

تاور کرین‌ها می‌توانند پس از بلند کردن بار، آن را به جلو و عقب حرکت دهند. این حرکت توسط سیستم ترولی انجام می‌شود که روی بازوی افقی (جیب) حرکت می‌کند. این قابلیت به اپراتور اجازه می‌دهد تا بار را در امتداد شعاع کاری جرثقیل جابجا کند. سیستم‌های ایمنی مانند میکروسوئیچ‌ها از حرکت بارهای بیش از حد مجاز به جلو جلوگیری می‌کنند، زیرا این کار می‌تواند تعادل جرثقیل را بر هم بزند.

افزایش ارتفاع

تاور کرین‌ها قابلیت افزایش ارتفاع را دارند، که این امر آنها را برای پروژه‌های ساختمانی بلندمرتبه بسیار مناسب می‌سازد. افزایش ارتفاع با اضافه کردن قطعات به نام “سکشن” به بدنه اصلی جرثقیل انجام می‌شود. این فرآیند باید توسط متخصصان انجام شود و نیازمند دقت بالایی است. در ارتفاعات بالاتر، برای حفظ ثبات جرثقیل، از کمربندهای مخصوص برای مهار کردن آن به سازه ساختمان استفاده می‌شود. این قابلیت به تاور کرین اجازه می‌دهد تا همگام با پیشرفت ساخت سازه، ارتفاع خود را افزایش دهد.

قطعات و اجزای جرثقیل ساختمانی

 قطعات و اجزای جرثقیل تاورکرین مانند قطعات جرثقیل سقفی هر یک نقش متفاوتی را در جرثقیل ایفا می کنند. اگر بخواهیم با نحوه کارکرد جرثقیل برجی آشنا باشیم لازم است تا با اجزای آن آشنا شویم که در ادامه به بررسی آنها می پردازیم.

تکیه گاه

مهم ترین جزء جرثقیل تکیه گاه آن است. تکیه گاه جرثقیل یا پایه آن در پایین برج قرار دارد و اغلب با استفاده از بتن به زمین متصل می شود. ممکن است برای ثابت کردن پایه از شاسی ها فولادی نیز استفاده شود.

دکل یا برج

دکل یا برج همان قسمتی است که ارتفاع زیادی دارد و به صورت عمودی قرار دارد. خود دکل شامل چند قسمت است که شامل قلاب، وزنه های تعادلی، میز چرخش و کله قندی می شود. میز چرخش در قسمت انتهایی برج قرار داشته و می تواند بازو را به حرکت در بیاورد. کله قندی نیز به قسمت انتهایی دکل پس از عبور از بازو گفته می شود.

صفحه گردان

صفحه گردان بخشی از جرثقیل است که به بازو اجازه میدهد تا بچرخد. عملکرد این قطعه مشابه آسیاب های بادی است که به لطف آن بازوی جرثقیل دامنه حرکت وسیع تری دارد.

کابین اپراتور

کابین قسمتی است که اپراتور هنگام کار با جرثقیل تاورکرین روی آن می نشیند. در این قسمت کامپیوتر و جوی استیک همراه با سیستم های کنترل جرثقیل قرار دارد.

بازوی وزنی

بازوی جرثقیل که به عنوان بازوی کار یا بازوی وزنی نیز شناخته می شود، جزء افقی است که از بالای برج بیرون آمده است. این جز وظیفه پشتیبانی از جا به جایی بار را بر عهده دارد.

جرثقیل برجی قسمت های دیگری نیز دارد. ضد وزن، قلاب و غیره از جمله این قسمت هاست که هر یک نقشی را در عملکرد جرثقیل ایفا می کنند.

انواع تاور کرین

آشنایی با انواع جرثقیل تاورکرینتاور کرین‌ها در انواع مختلفی طراحی و ساخته می‌شوند تا پاسخگوی نیازهای متنوع پروژه‌های ساختمانی باشند. انتخاب نوع مناسب تاور کرین بستگی به عواملی مانند نوع پروژه، محدودیت‌های فضایی، ارتفاع مورد نیاز و میزان تحرک مورد نظر دارد. در ادامه، به بررسی چهار نوع اصلی تاور کرین می‌پردازیم:

تاور کرین ثابت

تاور کرین ثابت، همانطور که از نامش پیداست، در یک نقطه ثابت نصب می‌شود و قابلیت جابجایی ندارد. این نوع تاور کرین برای پروژه‌های طولانی مدت و در مواردی که نیاز به پوشش یک منطقه مشخص و ثابت است، استفاده می‌شود. پایه این جرثقیل‌ها در فونداسیون بتنی محکمی قرار می‌گیرد که ثبات و استحکام لازم را برای عملکرد ایمن فراهم می‌کند. تاور کرین‌های ثابت می‌توانند ارتفاع بیشتری داشته باشند و برای ساخت ساختمان‌های بلندمرتبه بسیار مناسب هستند.

تاور کرین متحرک

تاور کرین متحرک قابلیت جابجایی در محوطه کارگاه را دارد. این نوع جرثقیل روی چرخ یا زنجیر نصب می‌شود که به آن اجازه حرکت می‌دهد. تاور کرین‌های متحرک برای پروژه‌هایی که نیاز به جابجایی مکرر جرثقیل دارند، بسیار مفید هستند. آنها می‌توانند در مناطق مختلف کارگاه حرکت کنند و بارها را در نقاط مختلف جابجا کنند. این انعطاف‌پذیری باعث می‌شود که از یک تاور کرین برای چندین کار در یک پروژه بزرگ استفاده شود.

تاور کرین بالا رونده

تاور کرین بالا رونده یا خود افزا، نوعی جرثقیل است که می‌تواند همگام با پیشرفت ساخت ساختمان، ارتفاع خود را افزایش دهد. این نوع تاور کرین در داخل ساختمان در حال ساخت نصب می‌شود و با بالا رفتن ساختمان، خود را بالا می‌کشد. این ویژگی باعث می‌شود که جرثقیل همیشه بالاتر از سطح ساختمان باقی بماند و بتواند به راحتی مصالح و تجهیزات را به بالاترین نقطه ساختمان منتقل کند. تاور کرین‌های بالا رونده برای ساخت آسمان‌خراش‌ها و ساختمان‌های بسیار بلند بسیار مناسب هستند.

تاور کرین ریلی

تاور کرین ریلی نوعی جرثقیل متحرک است که روی ریل حرکت می‌کند. این نوع تاور کرین برای پروژه‌های خطی مانند ساخت پل‌ها، خطوط راه آهن یا ساختمان‌های طویل بسیار مناسب است. ریل‌ها اجازه می‌دهند که جرثقیل در یک مسیر مستقیم و از پیش تعیین شده حرکت کند، که این کار کنترل و دقت عملیات را افزایش می‌دهد. تاور کرین‌های ریلی می‌توانند فاصله طولانی‌تری را نسبت به تاور کرین‌های متحرک معمولی پوشش دهند و برای پروژه‌های بزرگ مقیاس که نیاز به جابجایی مواد در طول یک خط مستقیم دارند، ایده‌آل هستند.

کاربرد های تاور کرین

آشنایی با کاربرد جرثقیل برجی

یکی از اجزای اصلی ساخت و ساز در سراسر جهان، جرثقیل تاورکرین است. تاور کرین‌ها در بلند کردن و جابجایی بارهای سنگین در ارتفاعات زیاد، نقشی حیاتی در صنعت ساخت و ساز و عمران دارند. از ساخت سدهای عظیم گرفته تا احداث آسمان‌خراش‌ها و سازه‌های دریایی، تاور کرین‌ها با توانایی‌های خود، روند ساخت و ساز را آسان می‌کنند. در ادامه، به بررسی کاربردهای متنوع تاور کرین در صنایع مختلف می‌پردازیم:

ساخت سد

در پروژه‌های سدسازی، تاور کرین‌ها نقش مهمی در جابجایی مصالح سنگین مانند بلوک‌های بتنی، میلگردها و تجهیزات بزرگ ایفا می‌کنند. آنها با قابلیت دسترسی به نقاط مرتفع و دور از دسترس، امکان ساخت دیواره‌های بلند سد را فراهم می‌کنند. همچنین در نصب دریچه‌ها و تجهیزات هیدرولیکی سد نیز کاربرد دارند.

ساخت پل

تاور کرین‌ها در ساخت پل‌ها، خصوصا پل‌های بزرگ و مرتفع، بسیار کارآمد هستند. آنها در نصب تیرهای فولادی، قطعات پیش‌ساخته بتنی و کابل‌های پل‌های معلق استفاده می‌شوند. توانایی آنها در جابجایی دقیق قطعات سنگین در ارتفاعات زیاد، برای ساخت پایه‌ها و عرشه پل‌ها ضروری است.

ساختمان‌های مسکونی بلند

در ساخت آپارتمان‌های بلندمرتبه و برج‌های مسکونی، تاور کرین‌ها برای بالا بردن مصالح ساختمانی، تیرهای فولادی، پنل‌های پیش‌ساخته و تجهیزات ساختمانی استفاده می‌شوند. آنها امکان ساخت طبقات بالا را با سرعت و کارایی بیشتری فراهم می‌کنند.

ساختمان‌های تجاری بلند

در ساخت آسمان‌خراش‌ها و ساختمان‌های تجاری بلند، تاور کرین‌ها نقشی حیاتی دارند. آنها برای نصب اسکلت فلزی، پنل‌های شیشه‌ای نما، و انتقال تجهیزات سنگین مانند آسانسورها و سیستم‌های تهویه به طبقات بالا استفاده می‌شوند.

بخش‌های صنعتی

در ساخت کارخانه‌ها و تاسیسات صنعتی، تاور کرین‌ها برای نصب ماشین‌آلات سنگین، مخازن بزرگ، و سازه‌های فلزی استفاده می‌شوند. آنها در مونتاژ خطوط تولید و تجهیزات صنعتی نیز کاربرد دارند.

نیروگاه‌ها

در ساخت نیروگاه‌ها، تاور کرین‌ها برای نصب توربین‌ها، ژنراتورها، و سایر تجهیزات سنگین استفاده می‌شوند. آنها در ساخت برج‌های خنک‌کننده و سازه‌های بلند نیروگاه‌ها نیز کاربرد دارند.

سازه‌های دریایی

در ساخت سکوهای نفتی، اسکله‌ها و بنادر، تاور کرین‌ها نقش مهمی ایفا می‌کنند. آنها برای نصب قطعات بزرگ سازه‌های دریایی و جابجایی تجهیزات سنگین در محیط‌های دریایی استفاده می‌شوند.

ساخت سیلو

در ساخت سیلوهای ذخیره غلات و مواد معدنی، تاور کرین‌ها برای بالا بردن قطعات پیش‌ساخته و نصب تجهیزات در ارتفاعات بالا استفاده می‌شوند. آنها امکان ساخت سیلوهای بلند و استوانه‌ای را فراهم می‌کنند.

حمل کالا در بنادر

در بنادر بزرگ، تاور کرین‌های مخصوص برای بارگیری و تخلیه کشتی‌ها استفاده می‌شوند. این کرین‌ها قادرند کانتینرها و بارهای سنگین را بین کشتی و اسکله جابجا کنند.

برج سازی

در ساخت برج‌های مخابراتی، برج‌های دیده‌بانی و سایر سازه‌های برجی، تاور کرین‌ها برای بالا بردن قطعات سازه و نصب تجهیزات در ارتفاعات بالا استفاده می‌شوند. آنها امکان ساخت سریع و ایمن برج‌های بلند را فراهم می‌کنند.

طول عمر این نوع تجهیزات چقدر است؟

طول عمر تاور کرین به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما به طور کلی می‌توان گفت که در شرایط عادی و با نگهداری مناسب، یک تاور کرین می‌تواند بین 20 تا 30 سال عمر مفید داشته باشد. عوامل موثر بر طول عمر تاور کرین، کیفیت ساخت و مواد اولیه، شرایط آب و هوایی محل استفاده، میزان استفاده و بار کاری، نگهداری و تعمیرات منظم می باشد.

با بازرسی‌های دوره‌ای و تعویض قطعات فرسوده، می‌توان عمر مفید تاور کرین را افزایش داد. البته باید توجه داشت که برخی قطعات مانند موتورها و کابل‌ها در بعضی مواقع نیاز به تعویض زودتر دارند.

جمع بندی

برای انتخاب مناسب ترین جرثقیل تاورکرین برای پروژه خود باید چند عامل را در نظر بگیرید. ظرفیت مورد نیاز، فضای در دسترس و ظرفیت بار همگی جز عواملی هستند که باید آنها را مد نظر داشته باشید. با توجه به اینکه فرآیند اجاره و حمل و نقل تاور کرین بسیار هزینه بر است بهتر است قبل از اجاره کردن جرثقیل به خوبی بررسی کنید که آیا جرثقیل مد نظر شما با نیاز هایتان تطابق دارد یا خیر.

تاور کرین‌ها، نقشی فراتر از یک ابزار ساده در صنعت ساخت و ساز دارند. آنها نماد پیشرفت، نوآوری و توانایی بشر در غلبه بر محدودیت‌های فیزیکی هستند. از بلندترین آسمان‌خراش‌ها تا عظیم‌ترین سازه‌های مهندسی، همه مدیون این ماشین‌آلات شگفت‌انگیز هستند. با پیشرفت فناوری، تاور کرین‌ها نیز هوشمندتر، کارآمدتر و ایمن‌تر می‌شوند و همچنان نقش کلیدی خود را در شکل دادن به آینده شهرها و زیرساخت‌های جهان حفظ می‌کنند. آنها نه تنها ابزاری برای ساخت، بلکه نمادی از بلندپروازی و خلاقیت انسان هستند.

کار با جرثقیل تاورکرین بسیار حساس است. استفاده از اپراتور متخصص و با تجربه و همچنین استفاده از ریموت تاور کرین با کیفیت یک امر ضروری در استفاده از این نوع جرثقیل ها به شمار می‌رود. اپراتور جرثقیل باید هر روز بررسی های ایمنی لازم را قبل از شروع به کار انجام دهد و مطمئن شود که جرثقیل به لحاظ فنی مشکلی نداشته باشد. اگر همه چیز درست باشد اپراتور می تواند طبق برنامه ریزی اولیه به وظیفه خود ادامه دهد. همان طور که گفته شد، به دلیل مرتفع بودن این جرثقیل ها باید کوچک ترین عیب ها نیز قبل از انجام کار رفع شوند تا از ایجاد حوادث جلوگیری شود.

پویا تجهیز آراز

 سوالات متداول

• جرثقیل تاورکرین چه طوری کار می کند؟

تاور کرین مانند اکثر جرثقیل ها با مکانیزم اهرم و تعادل کار می کند. می توان گفت که تاور کرین اهرمی است در بالای اهرم.

• جرثقیل برجی تا چه ارتفاعی وجود دارد؟

ارتفاع جرثقیل های برجی می تواند تا 80 متر باشد. این ارتفاع با بالا آمدن ساختمان و محکم کردن جرثقیل روی ساختمان می تواند افزایش یابد.

• آیا روی جرثقیل های برجی باید چراغ خطر نصب شود؟

بله. در مورد جرثقیل هایی با ارتفاع زیاد لازم است تا روی آن ها چراغ خطر نصب شود تا در هنگام شب توسط خلبان قابل مشاهده باشند.